Wolno dziaalnoci gospodarczej, niezalenie od sposobu jej prawnego wyartykuowania, peni donios rol w ramach ustrojów gospodarczych Polski oraz Niemiec. Na gruncie art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, przypisuje si jej charakter zasady ustrojowej, która tworzy podstaw dla spoecznej gospodarki rynkowej. Z innego punktu widzenia, wolno gospodarcza stanowi zarazem prawo podmiotowe, którego tre sprowadza si do moliwoci swobodnego oraz wolnego od ingerencji pastwa uczestnictwa w yciu gospodarczym. W prawie niemieckim wolno gospodarcza, cho nie zostaa wyraona wprost w Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec, jest jednak wywodzona z innych konstytucyjnie gwarantowanych praw podstawowych. Przede wszystkim, wymieni w tym miejscu naley wolno wyboru zawodu, ochron wasnoci (w tym równie wasnoci przedsibiorstwa), swobod zrzeszania si a take ogóln wolno dziaania.

Dla wymienionych wyej obszarów prawnych, dyskusja na temat istoty wolnoci gospodarczej oraz dopuszczalnego zakresu jej ograniczania pozostaje niezmiennie aktualna. Jest to przede wszystkim konsekwencj dynamicznie rozwijajcych si nowych obszarów komercyjnej aktywnoci, jak równie cigego ksztatowania si nowych zagroe spoecznych oraz cywilizacyjnych, które skutkuj okrelonymi reakcjami ze strony ustawodawcy. W tym stanie rzeczy za potrzebne uznano opracowanie publikacji naukowej obejmujcej wybrane zagadnienia prawne towarzyszce problematyce wolnoci gospodarczej w polskim oraz niemieckim porzdku prawnym.

Monografia zostaa podzielona na trzy merytoryczne czci.

W czci pierwszej zaprezentowano analizy nawizujce do istoty wolnoci gospodarczej w Polsce oraz Republice Federalnej Niemiec. We wskazanym bloku tematycznym znalazy si opracowania dotyczce wywodzonej z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawy dla formuowania prawa podmiotowego przysugujcego osobie podejmujcej dziaalno gospodarcz, relacji w jakiej wolno gospodarcza pozostaje w stosunku do wolnoci zrzeszania si przedsibiorców, jak równie kwestii korzystania z konstytucyjnie zagwarantowanej wolnoci gospodarczej przez podmioty wyczone z zakresu obowizywania polskiej ustawy Prawo przedsibiorców. Z powyszymi rozwaaniami koresponduj cztery prace autorów niemieckich, powicone ródom wolnoci dziaalnoci gospodarczej, z której korzystaj podmioty prawa; konstytucyjnym podstawom gospodarczej wolnoci zrzeszania si oraz ochronie praw podstawowych w kontekcie zada pastwa z zakresu ochrony klimatu. Uzupenienie dla przedstawionych w tej czci zagadnie stanowi opracowanie na temat zasady zrównowaonego rozwoju oraz znaczenia jakie moe ona odegra na paszczynie niemieckiego prawa cywilnego. W pierwszym z bloków tematycznych umieszczono równie prac zawierajc wprowadzenie historyczne dotyczce ewolucji podstaw prawnych wolnoci gospodarczej w Polsce w latach 1918–1989 oraz tekst na temat zasad opracowywania projektów aktów normatywnych z zakresu prawa gospodarczego.

Cz druga ksiki zostaa powicona aktualnym dylematom prawnym towarzyszcym ograniczaniu swobody dziaalnoci gospodarczej. Wród przedstawionych w tym miejscu opracowa wymieni naley prac na temat dopuszczalnoci wprowadzania w Polsce stosownych restrykcji aktami prawa miejscowego jednostek samorzdu terytorialnego oraz pozostajcy z nim w merytorycznym zwizku szkic dotyczcy ogranicze dziaalnoci gospodarczej w zakresie sprzeday napojów alkoholowych. W drugim bloku tematycznym umieszczono równie opracowanie na temat regulowania wymogów transakcji bezgotówkowych w ujciu komparatystycznym, tj. na tle rozwiza przyjtych w polskim oraz niemieckim porzdku prawnym. W oparciu o podobny schemat skonstruowany zosta równie drugi tekst na temat rynku finansowego, w którym z perspektywy niemieckich oraz polskich regulacji przedstawiono najwaniejsze dylematy prawne towarzyszce kwestii obejmowania nadzorem finansowym rynku kryptowalut. W kolejnych pracach czci drugiej publikacji zaprezentowano uwagi odnoszce si do ogranicze dziaalnoci komercyjnej, jakie napotykaj przedstawiciele wolnych zawodów. Do powyszego problemu nawizano w tekstach dotyczcych podejmowania tzw. innych zaj zarobkowych przez adwokatów w Polsce oraz nietosamej ze wiadczeniem pomocy prawnej aktywnoci zawodowej adwokatów w Republice Federalnej Niemiec. Cz drug zamyka bardzo aktualne w obydwu krajach zagadnienie prawnej ochrony zwierzt, z któr musz czy si ograniczenia takiej dziaalnoci gospodarczej, która posiada cechy hodowli przemysowej.

W czci trzeciej monografii ujto szereg spostrzee nawizujcych do problematyki tzw. „regulacji covidowej". Cech wspóln opracowa zawartych w ostatnim bloku tematycznym stanowi liczne wnioski odnoszce si do podoa, zasigu oraz legalnoci wprowadzanych w powyszym zakresie restrykcji. Do specyfiki prawodawstwa polskiego odnosz si teksty dotyczce ogranicze wolnoci dziaalnoci gospodarczej w czasie epidemii wirusa SARS-CoV-2, kontroli przedsibiorcy w warunkach epidemii oraz wiadczenia usug hotelarskich w wietle rozwiza prawnych zwizanych z przeciwdziaaniem COVID-19. Regulacja niemiecka zostaa przedstawiona w szkicu powiconym rodkom podjtym zarówno na szczeblu landowym, jak i na szczeblu ogólnokrajowym, które majc na celu ograniczenie rozprzestrzeniania si wirusa ingeruj w wolno gospodarcz.

Powyej okrelone aspekty wolnoci dziaalnoci gospodarczej i ich charakterystyka nie wyczerpuj caej problematyki zasygnalizowanej w tytule niniejszego opracowania. Wydaje si jednak, e mog one sta si choby przyczynkiem do dalszej dyskusji na temat modelu i ksztatu ustroju gospodarczego wspóczesnego pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej i funkcjonowania wolnej, spoecznej, a zarazem efektywnej, innowacyjnej gospodarki.