Inicjatywa pasa i szlaku. Chiska ekspansja, nowe acuchy wartoci i rosnca rywalizacja

Wstp

 ZAMIAST WSTPU.
CZY INICJATYWA PASA I SZLAKUZMIENI WARUNKI GLOBALIZACJI?

Ma r i u s z - J a n R a d o

Niniejsze opracowanie stanowi wynik projektu badawczego zrealizowanego w ramach Instytutu Gospodarki wiatowej SGH w Warszawie, którego celem byo przedstawienie chiskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku (BRI), motywów za ni stojcych, gównych jej skadowych oraz obecnych i przyszych potencjalnych skutków.

Realizacja tego projektu przypada na okres przed zawirowaniami gospodarczymi wywoanymi przez pandemi COVID-19. Wielu komentatorów wskazuje na zmiany, które rzekomo wynika maj z pandemii, a które mog by na tyle due, e bd miay istotne znaczenie dla kierunków globalizacji gospodarki wiatowej, w tym roli Chin w tej gospodarce. Legrain (2020) wskazuje, e wiatowa pandemia, wywoana przez koronawirus, moe zakoczy obecn faz globalizacji, której wyrónikiem jest dua zaleno wielu "zachodnich" przedsibiorstw od chinocentrycznych globalnych acuchów wartoci. Twierdzi on równie, e pogbi ona - i tak widoczne - tendencje do opartej na przesankach protekcjonistycznych rywalizacji gospodarczej.

Z kolei Schell (2020) uwaa, e handlowa i polityczna wojna pomidzy USA i Chinami w wyniku pandemii przybraa na sile. Podobnie argumentuje Niblett (2020), który podkrela, e pandemia pogbia denie Stanów Zjednoczonych do odizolowania Chin od amerykaskich technologii i wasnoci intelektualnej.

Podobn ciek poszy zreszt kraje Unii Europejskiej, w tym Niemcy, ale take Polska, w których kryzys wywoany pandemi i obawy przed wrogimi przejciami, w tym gównie tymi dokonywanymi przez przedsibiorstwa z Chin, stay si ródem zmian regulacyjnych ograniczajcych przejcia przedsibiorstw. Zmiany te s zreszt w peni akceptowane i zalecane przez Komisj Europejsk. W swoim publicznym wystpieniu potwierdzia to Margrethe Vestager, europejska komisarz ds. konkurencji, która stwierdzia, e kraje europejskie, aby przeciwdziaa zagroeniom zwizanym z chiskimi przejciami, powinny kupowa udziay w firmach w ramach prób ochrony swoich przedsibiorstw w zwizku z wybuchem pandemii (McCaffrey, 2020). Myli si jednak ten, kto twierdzi, e procesy opisane wyej s czym nowym. Przed pandemi wiat nie by inny, a sama pandemia nie wywoaa opisanych wyej zjawisk, ale jedynie je spotgowaa. Przyczyny powyszych trendów s bowiem gbsze i nasiliy si wraz ze zmianami wywoanymi rosnc potg Chin i wyzwaniami, przed jakimi postawiy one dotychczasowych liderów gospodarczych wiata. Procesy te dokadnie zilustrowali autorzy niniejszego opracowania.

Realizacj tytuowej inicjatywy rzd Chin rozpocz w roku 2013 i odtd konsekwentnie j wdraa, czynic z niej element odzyskiwania przez Chiny swej dawnej potgi gospodarczej i politycznej. W wymiarze caej gospodarki wiatowej omawiana inicjatywa bywa wskazywana jako próba, przynajmniej czciowego, odbudowania pozycji Eurazji jako swoistego systemu-wiata, który w redniowieczu tworzy przednowoytny i na ówczesne czasy wiatowy system wymiany handlowej. Tworzya go chrzecijaska Europa, islamski Bliski Wschód i Daleki Wschód z Chinami na czele. Jak dowodzi Abu-Lughod (1989, 2012), Europa nie bya jednak centrum tego systemu, ale peryferiami. Dopiero wielkie odkrycia geograficzne otworzyy Europ na wiat i day pocztek ekspansji zachodniej cywilizacji, któr zdynamizowaa ekspansja potg morskich od Portugalii, Hiszpanii i Niderlandów przez Wielk Brytani, a po obecn potg gospodarcz Stanów Zjednoczonych Ameryki. To ona decyduje o ksztacie globalizacji, a jej podstawy zbudowane s na systemie midzynarodowych instytucji finansowych, handlowych, potdze technologicznej oraz najwikszej flocie morskiej, która chroni szlaki handlowe bdce magistral spinajc wspóczesny handel wiatowy. W tym kontekcie Inicjatywa Pasa i Szlaku, a take inne towarzyszce jej przedsiwzicia realizowane przez Chiny, jak program "Made in China 2025", rozwój zalenych od Chin instytucji finansowych czy zaostrzajca si rywalizacja Chin w zakresie nowych technologii z dotychczasowymi liderami gospodarczymi wiata, stanowi symptom gbszych przeobrae, które mog zmieni na trwae ksztat gospodarki wiatowej, a w konsekwencji równie ad midzynarodowy.

Biorc pod uwag powysze, autorzy niniejszego opracowania podjli si analizy rónych aspektów realizacji Inicjatywy Pasa i Szlaku, które podzieli mona na kilka grup odnoszcych si do zagadnie koncentrujcych si wokó: Inicjatywy Pasa i Szlaku i rónych jej aspektów, rosncej roli Chin w globalnych acuchach produkcyjnych, dziaa, jakie wobec aktywnoci Chin w krajach UE podja sama Unia oraz Niemcy; finalnie dokonano analizy inicjatywy z perspektywy relacji wybranych krajów z Chinami. cznie opracowanie obejmuje czternacie rozdziaów przygotowanych przez autorów, którzy wzili udzia w projekcie badawczym.

(fragment)

Autorzy	Mariusz-Jan Radło
Format	B5
Rok wydania	2020
Wydawca	Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej
Kod EAN/ISBN	9788380303980
Liczba stron	293