Zbiór kazusów powsta jako pomoc dla aplikantów adwokackich i radcowskich w zakresie egzaminu adwokackiego i radcowskiego z prawa administracyjnego, imitujc zestawy egzaminacyjne z tego przedmiotu (uproszczone akta administracyjne).

Wybór dziedzin prawa materialnego administracyjnego uwzgldnia du czstotliwo pojawiania si na egzaminach adwokackich prawa budowlanego, ale te i to, e co do innych dziedzin nie ma tu jasnego klucza, a zatem najwaniejsze s dla aplikanta umiejtnoci metodologiczne co do stawiania zarzutów i formuowania wniosków w skardze administracyjnej i kasacyjnej. Rónorodno dziedzin prawa administracyjnego materialnego na egzaminach zawodowych nie pozwala na objcie ich wszystkich w zbiorze, natomiast dwa pozostae przykady z zakresu zagospodarowania przestrzennego oraz z zakresu prawa wodnego wzbogacaj poprzednie kazusy wanie w aspekcie metodologicznym.

Wikszo kazusów powstaa w oparciu o realnie prowadzone sprawy, po anonimizacji, a zatem ma walor oparcia si na w peni autentycznych aktach administracyjnych. Zrezygnowano z zaczania postanowie o wszczciu postpowania administracyjnego, które zwykle s ujmowane w materiaach egzaminacyjnych, jako e nie budz one kontrowersji w ramach rozwizywania zadania z prawa administracyjnego na egzaminie.

Jako rozwizania kazusów podano albo sugestie co do treci opinii o bezzasadnoci skargi administracyjnej lub kasacyjnej z ewentualnymi zarzutami i wnioskami co do sporzdzenia tego rodka odwoawczego na zlecenie Klienta (co przekracza ju wymogi egzaminacyjne, ale jest istotne w praktyce pracy z Klientem), albo te rzeczywiste treci skargi administracyjnej lub kasacyjnej, które zostay realnie zoone w przedkadanych w ramach kazusów sprawach. Ma to walor szerszy ni sam tzw. opis istotnych zagadnie, czyli wytyczne do rozwizania kazusu na egzaminie adwokackim lub radcowskim. Przedoono take wyroki WSA lub NSA, jakie zapady w sprawach wskutek zoenia przez strony rodków odwoawczych – czy to korzystne dla Klienta (wtedy jest sugerowany rodek odwoawczy), czy te niekorzystne dla Klienta (wtedy jest rekomendowana opinia o bezzasadnoci rodka odwoawczego). Jako ciekawy przypadek w tym zakresie naley uzna kazus Nr 5, gdzie pomimo zapadego w sprawie pozytywnego dla skarcego wyroku WSA, po jego wydaniu zmienia si linia orzecznicza, co na dzisiaj daoby asumpt do sporzdzenia opinii o bezzasadnoci skargi administracyjnej.

Celem opracowania jest zaznajomienie aplikantów, na ywych przykadach, ze specyfik postpowania administracyjnego i sdowoadmnistracyjnego, zwaszcza ze specyfik sporzdzania skargi administracyjnej i kasacyjnej na potrzeby egzaminów zawodowych oraz na potrzeby wykonywania zawodu adwokata i radcy prawnego.

W tym zakresie, sumarycznie, jako zbiór dowiadcze z pracy z aplikantami adwokackimi od 2016 r. na zajciach organizowanych przez ORA w Warszawie, a take jako zbiór dowiadcze ze sprawdzania prac egzaminacyjnych z prawa administracyjnego na egzaminach adwokackich w latach 2017–2019 autor prezentuje swoje sugestie i rekomendacje, nie tylko w zwizku z tokiem szkolenia aplikantów, ale te w zwizku z praktycznym wykonywaniem zawodu w obszarze prawa administracyjnego.

Pomijajc wymogi formalne skargi administracyjnej i kasacyjnej, naley zwróci uwag, e najczstsz praktyczn sytuacj co do podnoszenia zarzutów w tych rodkach odwoawczych jest zarówno naruszenie procedury administracyjnej, tj. np. art. 7, 77, 80, 107 § 3 KPC w kontekcie ustale faktycznych i wszechstronnego zbadania sprawy co do okolicznoci majcych znaczenie dla jej rozstrzygnicia, jak te naruszenie prawa materialnego, które jest z kolei najczciej podstaw materialnoprawn wydania zaskaranej decyzji administracyjnej – przepis ten jest zawarty w podstawie prawnej wydania tej decyzji.

Warto zwróci uwag na to, e wanie owa podstawa materialnoprawna wydania decyzji administracyjnej tworzy zespó okolicznoci faktycznych, które ma ustali organ administracyjny. I tak na przykadzie kazusu Nr 4 mona jasno skonstatowa, e zawarta w art. 29 ust. 3 d.PrWod norma o moliwoci przywrócenia stanu pierwotnego na gruncie w sytuacji stwierdzenia zmiany stanu wodnego majcego szkodliwy wpyw na grunt ssiedni tworzy zakres postpowania dowodowego (faktów) co do wanie stwierdzenia lub niestwierdzenia zmiany stanu wodnego majcego szkodliwy wpyw na grunt ssiedni. Innym sowy, aplikant, chcc ustali istotny dla sprawy zespó okolicznoci faktycznych, które ma ustali organ administracyjny, powinien siga do materialnoprawnej podstawy wydania zaskaranej decyzji.

Moliwe jest – praktykowane w ramach egzaminu adwokackiego i w realnej praktyce wykonywania zawodu adwokata i radcy prawnego – czne podnoszenie zarzutów naruszenia przepisów postpowania administracyjnego i prawa materialnego administracyjnego, nawet jeli uchybienia organu dotycz pierwotnie ustale faktycznych, których wadliwo zaskutkowaa wadliw subsumpcj prawa materialnego (jest to wtórny zarzut naruszenia prawa materialnego w formie najczciej niewaciwego zastosowania przepisu – por. kazus Nr 4 w odrónieniu od sytuacji prawidowo ustalonego stanu faktycznego, gdzie problemem jest wykadnia przepisów prawa materialnego – por. np. kazus Nr 5; czsto ta ostatnia sytuacja zaistnieje przy racym naruszeniu prawa materialnego i procedurze niewanociowej z art. 156 § 1 pkt 2 KPA – por. te kazus Nr 2).

Dodatkowo, zawsze z rodzajem zarzutów powizane s wnioski – tak w skardze administracyjnej (por. art. 145–152 PostAdmU), jak i w skardze kasacyjnej (por. art. 174 i art. 184–189 PostAdmU). Istotne jest, aby wnioski skargi odzwierciedlay dan sentencj wyroku, zawart w przepisie prawa. Ponadto, naley zwróci uwagi na zmiany w sposobach rozstrzygnicia skargi administracyjnej z ostatnich lat – por. np. art. 145a PostAdmU lub poszerzenie moliwoci orzeczenia reformatoryjnego przez NSA na skutek uwzgldnienia skargi kasacyjnej na podstawie art. 188 PostAdmU.

Jeli chodzi o formuowanie zarzutów, co na potrzeby egzaminu adwokackiego czy radcowskiego jest jednolite od strony danego profesjonalizmu skarcego pomimo rónych wymogów formalnych w tym zakresie przy sporzdzaniu skargi administracyjnej i kasacyjnej, naley wskaza, co nastpuje:

• przy naruszeniu przepisów postpowania administracyjnego lub sdowoadmnistracyjnego warto wskazywa realny lub hipotetyczny wpyw uchybienia na wynik sprawy, niezalenie od tego, e wymogiem formalnym jest ten obowizek jedynie przy sporzdzaniu skargi kasacyjnej – w formule hipotetycznej;
• przy formuowaniu zarzutów naruszenia przepisów postpowania w skardze kasacyjnej naley odróni dwie sytuacje;
• powoywanie czne przepisów PostAdmU o charakterze kompetencyjnym (art. 145–152 PostAdmU), czyli tzw. norm odniesienia z przepisami procedury administracyjnej naruszonej przez organy administracyjne (np. KPA lub OrdPod), czyli tzw. normami dopenienia wówczas, gdy w istocie naruszone zostay pierwotnie normy dopenienia wskutek wadliwoci postpowania administracyjnego, a rozstrzygnicie sdu administracyjnego byo jedynie wynikiem bdnego zaakceptowania tych wadliwoci;
• powoywanie samoistne przepisów PostAdmU jako naruszonych przez WSA w postpowaniu sdowoadministracyjnym w oderwaniu od postpowania administracyjnego, co dotyczy np. naruszenia przez WSA art. 141 § 4, 134 czy art. 106 § 3 PostAdmU;
• przy powoywaniu zarzutu naruszenia prawa materialnego struktura zarzutu powinna by czteroczonowa;
• wskazanie samego przepisu;
• wskazanie formy naruszenia przepisu – bdna wykadnia lub niewaciwe zastosowanie przepisu i opis tego niewaciwego zastosowania lub bdnej wykadni; mimo e jest to wymóg tylko skargach kasacyjnych, uatwia on zrozumienie zarzutu w skardze administracyjnej;
• wskazanie uchybienia, czyli wadliwego dziaania i rozumowania organu/Sdu, odwoujcego si do treci przepisu prawnomaterialnego (np. wadliwie stwierdzenie, e nie zaistniaa zmiana stosunków wodnych majca szkodliwy wpyw na grunt ssiedni);

oraz

• przedstawienie w formie alternatywy – swojej wersji prawidowego zastosowania lub wykadni przepisu, np. po sformuowaniu „podczas gdy..." (np. podczas gdy taka zmiana w istocie zaistniaa).

Oczywicie jest to tylko propozycja, przy czym punkty 1–3 s obligatoryjne przy skardze kasacyjnej. Czstym bdem jest ogólnikowe formuowanie zarzutu, bez choby skrótowego opisu uchybienia w zwizku z treci powoywanego przepisu prawa materialnego.

Przy przepisach prawnomaterialnych naley zwróci uwag na czone naruszenia przepisów, np.:

• przy procedurze niewanociowej – naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 KPA w zw. z przepisem raco naruszonym co do wykadni (por. kazus Nr 2 i 5);
• w innych sytuacjach – np. naruszenie art. 35 ust. 1 pkt 2 PrBud w zw. z przepisem techniczno-budowlanym, np. rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z 12.4.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie - wówczas, gdy uchybienie obejmuje hipotezy co najmniej dwóch norm prawnych.

Co do naruszenia przepisów postpowania schemat ten jest podobny, jednak rzadziej spotyka si rozrónienie na niewaciwe zastosowanie przepisu lub bdn wykadni tego przepisu, rzadziej te spotyka si czone naruszenie przepisów, ale oczywicie taka sytuacja moe si zdarzy (wskazanie formy naruszenia przepisu proceduralnego nie jest jednak wymogiem formalnym nawet przy skardze kasacyjnej).