Szczegóowe opracowanie przepisów wynikajcych z regulacji COVID-19 w praktyce orodków pomocy spoecznej.

W tej trudnej sytuacji jaka ma obecnie miejsce w naszym kraju w wyniku epidemii covid-19, szczególnie znaczenia maj rozwizania i procedury w jakie wyposaone s suby publiczne. Orodki pomocy spoecznej nale do tej grupy podmiotów, gdzie wiele osób szuka pomocy i wsparcia. Dlatego ustawodawca wprowadzi nowe rozwizania prawne, które maj przyspieszy i uproci dziaania. W zwizku z niemonoci przewidzenia jak dugo potrwa epidemia, rozwizania te mog funkcjonowa jeszcze przez wiele miesicy. Dlatego te proponujemy Pastwu praktyczny i merytoryczny przewodnik na temat tego, jak postpowa i funkcjonowa w orodkach pomocy spoecznej w tym wyjtkowym czasie.

Celem publikacji jest omówienie wybranych instytucji i zagadnie wynikajcych z ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwizaniach zwizanych z zapobieganiem, przeciwdziaaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakanych oraz wywoanych nimi sytuacji kryzysowych w zakresie (dalej: KoronawriusU), w jakich dotycz one OPS-ów.

Publikacja zawiera:

• Najwaniejsze zmiany w zakresie stosowania tarcz antykryzysowych odnoszcych si do dziaalnoci OPS-ów, z autorsk interpretacj ich stosowania.
• Zbiór ponad 20 wzorów dokumentów niezbdnych w dziaach orodków pomocy spoecznej w tym: decyzji, wniosków, pism, notatek i zarzdze,
• Praktyczn pomoc w interpretacji przepisów wynikajcych z ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwizaniach zwizanych z zapobieganiem, przeciwdziaaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakanych oraz wywoanych nimi sytuacji kryzysowych, rozporzdze Rady Ministrów, Ministerstwa Zdrowia czy wytycznych wojewodów,
• Zestaw praktycznych rozwiza i przykadów, w tym symulacji kilku rozwiza.
• Eksperckie wytumaczenie zawioci prawnych i dylematów, z którymi autor zmierzy si podczas wspópracy z OPS i trakcie szkole dla sub pomocy spoecznej.
• Dokadn i przejrzyst prezentacj zagadnie oraz wyrónienie w treci zagadnie wanych i nowych.
• Uwzgldnienie najnowszych zmian w prawie.

W opracowaniu analizie poddane zostay przede wszystkim przepisy wprost adresowane do orodków pomocy spoecznej, tj. regulacja:

• art. 15o KoronawriusU - dotyczca odstpienia do przeprowadzenia rodzinnego wywiadu rodowiskowego;
• art. 15d KoronawirusU - dotyczcy funkcjonowania i odpatnoci za usugi wiadczone w orodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi czy
• art. 15h KoronawirusU - dotyczcy przeduenia wanoci orzecze o niepenosprawnoci.

Duo miejsca w publikacji powicono take zmianom w zakresie ustalania dochodu na gruncie wiadcze rodzinnych i wiadcze z funduszu alimentacyjnego. Na przykad przepis art. 15oa KoronawirusU nakazuje traktowa obnienie wynagrodzenia oraz obnienie dochodu z pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej jak utrat dochodu. Co wicej, przepis ma zastosowanie do dwóch okresów zasikowych:

1. na gruncie wiadcze rodzinnych – do biecego okresu zasikowego (od 1.11.2019 r. do 31.10.2020 r.) oraz do kolejnego okresu zasikowego (od 1.11.2020 r. do 31.10.2021 r.)
2. na gruncie wiadcze z funduszu alimentacyjnego – do biecego okresu zasikowego (od 1.10.2019 r. do 30.09.2020 r.) oraz do kolejnego okresu zasikowego (od 1.10.2020 r. do 30.09.2021 r.)

W publikacji czytelnik znajdzie róne opisy sytuacji np. gdy rodzina prowadzi pozarolnicz dziaalno gospodarcz polegaj na prowadzeniu lokalu gastronomicznego. W marcu 2020 r. jej dochód spad o 50% w porównaniu do lutego 2020 r. W kwietniu 2020 r. dziaalno nie przyniosa adnego dochodu. W czerwcu 2020 strona skada wniosek o zasiek rodzinny. W jaki sposób OPS powinien ustali przecitny dochód czonków rodziny? Konkretne moliwoci rozwizania pokazano na kilku symulacjach, co wskazuje na zawioci interpretacyjne przepisów. Dlatego bez wskazówek zawartych w poradniku trudno podj waciw decyzj.

Istotne zmiany w zakresie ustalenia prawa do wiadcze z funduszu alimentacyjnego wprowadza ustawa z 30.4.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie dziaa osonowych w zwizku z rozprzestrzenianiem si wirusa SARS-CoV-2. W art. 18 ustawy, podwyszone zostao kryterium dochodowe uprawniajce do wiadcze z funduszu, a ponadto wprowadzony zosta mechanizm „zotówka za zotówk".
To oznacza, e wiadczenia z funduszu alimentacyjnego przysuguj, jeeli dochód rodziny w przeliczeniu na osob w rodzinie nie przekracza kwoty 900 z.

Podwyszenie kryterium dochodowego dla wiadcze z funduszu byo od duszego czasu oczekiwane i zapowiadane przez ministerstwo, w zwizku z czym nie budzi ono wikszych zastrzee. Pewnym zaskoczeniem jest natomiast wprowadzenie mechanizmu „zotówka za zotówk". Regulacja ta wprowadzona zostaa na wzór analogicznych przepisów funkcjonujcych na paszczynie wiadcze rodzinnych (art. 5 ust. 3a wiadRodzU). Istotne jest, e ustawodawca okrela minimaln kwot wiadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokoci 100 z.

Kolejna kwestia opisana w poradniku dotyczy wanoci orzecze o niepenosprawnoci. Orodki Pomocy Spoecznej do czsto wystpuj do Powiatowych Zespoów ds. Orzekania o Niepenosprawnoci z zapytaniami odnonie przeduenia wanoci orzecze wydanych w stosunku do stron. Zapytania takie nie jest zasadne, poniewa przeduenie wanoci orzecze nastpuje z mocy prawa i obowizuje do czasu trwania epidemii. Zasadnym jest natomiast wystpowanie do zespoów orzekajcych z zapytaniem czy w stosunku do strony nie zostao wydane ju nowe orzeczenie – ta okoliczno rzeczywicie moe mie istotne znaczenie dla OPS-u.

Zmiany w prawie dotycz take wstrzymania i zawieszenia terminów prawa materialnego i procesowego, które maj bezporedni wpyw na decyzje orodków pomocy spoecznej. W praktyce organów pomocy spoecznej art. 15zzr ust. 1 KoronawirusU znajdowa zastosowanie m.in. w odniesieniu do terminu na:

1. dostarczenie orzeczenia o niepenosprawnoci lub stopniu niepenosprawnoci z zwizku z zawieszeniem postpowania o przyznanie zasiku staego i przyznaniem na ten czas zasiku okresowego, o czym mowa w art. 109 ust. 9 PomSpoU (przy czym z uwagi na regulacj art. 15h KoronawirusU przepis ten obecnie ma marginalne zastosowanie);
2. zoenie wniosku o przyznanie jednorazowej zapomogi z tytuu urodzenia dziecka (12 miesiczny termin wynikajcy art. 15b wiadRodzU);
3. zoenie wniosku o przyznanie wiadczenia rodzicielskiego (3 miesiczny termin wynikajcy z art. 24 ust. 9 wiadRodzU;
4. zoenie tytuu wykonawczego pochodzcego lub zatwierdzonego przez sd przez rodzica samotnie wychowujcego dziecko (art. 24a ust 4 wiadRodzU);
5. zoenie owiadczenia majtkowego i zarejestrowanie si przez dunika alimentacyjnego si w powiatowym urzdzie pracy jako bezrobotny na danie organu waciwego dunika (art. 5 ust. 2 i ust. 3 PomAlimU).

Obecnie nie ma oczywicie przeszkód prawnych, aby organ wezwa np. dunika alimentacyjnego do zoenia owiadczenia majtkowego czy nawet wyznaczy mu termin na zarejestrowanie si w powiatowym urzdzie pracy. Terminy na dokonanie tych czynnoci jednak nie rozpoczynaj si. Organ zobligowany jest zatem aeby „poczeka" na dunika do czasu, kiedy termin ten faktycznie upynie i nie moe podejmowa w tym okresie adnych dalszych czynnoci zwizanych z niedopenieniem przez dunika obowizków wynikajcych z wezwania.

Ponadto w publikacji omówione zostay zagadnienia zwizane z wprowadzeniem pracy zdalnej, co ma miejsce w wielu orodkach pomocy spoecznej, chociaby w zwizku z wdraaniem w organach systemu pracy rotacyjnej. Majc na uwadze charakter danych przetwarzanych przez organy pomocy spoecznej oraz ich poufno, koniecznym jest zwrócenie uwagi na zasady organizacji pracy i postpowania ze strony pracowników w przypadku wykonywania zada subowych poza siedzib orodka.

Prezentowana publikacja odpowiada na m.in. nastpujce pytania:

• W jakich przypadkach dopuszczalne jest pominicie wywiadu rodowiskowego i wydanie decyzji bez jego przeprowadzenia?
• Czy ustawa o COVID-19 wprowadza zmian formy przeprowadzania wywiadów rodowiskowych?
• Czy z rozmowy telefonicznej majcej na celu ustalenie sytuacji strony naley przygotowa protokó?
• Czy na w okresie epidemii funkcjonowanie orodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi zostao zawieszone?
• Jakie s przesanki do zwieszenia odpatnoci za pobyt w orodkach wsparcia?
• Jak przeduy wano orzecze o stopniu niepenosprawnoci?
• Czy decyzje o przyznaniu zasiku staego, które wygasy przed dniem 31.3.2020 r. przeduaj si automatycznie?
• Na czym polegaj „szczególne zasady ustalania dochodu w zwizku ze stanem epidemii?
• Czy obnienie wynagrodzenia naley traktowa jak utrat dochodu?
• Ile wynosi kryterium dochodowe dla wiadcze z funduszu alimentacyjnego?
• Jak jest minimalna kwota wiadczenia z funduszu alimentacyjnego?
• Jakie terminy postpowa sdowych i administracyjnych, zostay wstrzymane lub zawieszone w okresie epidemii? Czy dotyczy to take wydawania decyzji administracyjnych z zakresu pomocy spoecznej?

Niewtpliwie due znaczenie praktyczne dla odbiorców publikacji bdzie miaa rozbudowana baza wzorów pism, zarzdze i decyzji s to m.in.:

• Wzór nr 1. Zarzdzenie organizacyjne w przedmiocie sposobu ustalania sytuacji osobistej i majtkowej stron postpowania w miejsce wywiadu rodowiskowego.
• Wzór nr 2. Protokó z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej celem ustalania sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majtkowej (potwierdzenie aktualnoci danych)
• Wzór nr 3. Protokó z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej celem ustalania sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majtkowej (pozyskanie penych danych od strony)
• Wzór nr 4. Wzór zarzdzenia organizacyjnego w przedmiocie wyczenia stosowania niektórych postanowie polityki bezpieczestwa danych osobowych.
• Wzór nr 5. Notatka do akt sprawy potwierdzajca przesanie elektronicznej kopii dokumentów.
• Wzór nr 6. Wniosek o udzielenie informacji przez pracodawc.
• Wzór nr 7. Notatka z rozmowy telefonicznej z osob korzystajc ze staych form wsparcia.
• Wzór nr 8. Wniosek o zwolnienie z odpatnoci za usugi wiadczone w orodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
• Wzór nr 9. Protokó z ustnego przyjcia wniosku o zwolnienie z odpatnoci za usugi wiadczone w orodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
• Wzór nr 10. Decyzja o zwolnieniu z odpatnoci za usugi wiadczone w orodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi wydanej na podstawie art. 51b ust. 6 PomSpoU.
• Wzór nr 11. Decyzja o zwolnieniu z odpatnoci za usugi wiadczone w orodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi wydanej na podstawie art. 15d ust. 4 KoronawirusU.
• Wzór nr 12. Zawiadomienie o wszczciu postpowania w zwizku z odpatnoci za usugi wiadczone w dziennym domu pobytu.
• Wzór nr 13. Decyzja o zwolnieniu z odpatnoci za usugi wiadczone w dziennym domu pobytu.
• Wzór nr 14. Wniosek o potwierdzenie faktu zoenia wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepenosprawnoci.
• Wzór nr 15. Wniosek strony o przyznanie zasiku staego w zwizku z wydueniem wanoci orzeczenia o stopniu niepenosprawnoci.
• Wzór nr 16. Zawiadomienie o wszczciu postpowania w przedmiocie zmiany decyzji o przyznaniu zasiku staego.
• Wzór nr 17. Adnotacja o odstpieniu od obowizku zapewnienia stronie czynnego udziau w postpowaniu na podstawie art. 10 § 2 KPA.
• Wzór nr 18. Decyzja zmieniajca termin obowizywania decyzji w przedmiocie przyznania zasiku staego.
• Wzór nr 19. Wniosek o zmian decyzji przyznajcej zasiek pielgnacyjny w zakresie terminu jej obowizywania.
• Wzór nr 20. Decyzja zmieniajca termin obowizywania decyzji w przedmiocie przyznania zasiku dla opiekuna.
• Wzór nr 21. Decyzja zmieniajca termin obowizywania decyzji w przedmiocie przyznania wiadczenia pielgnacyjnego.
• Wzór nr 22. Decyzja zmieniajca termin obowizywania decyzji w przedmiocie przyznania wiadcze z funduszu alimentacyjnego.

Adresatem tej publikacji s przede wszystkim kierownicy (dyrektorzy) oraz pracownicy organów szeroko rozumianej pomocy spoecznej.

Opracowanie ma charakter praktyczny, omówione s w nim konkretne problemy oraz propozycje postpowania w sytuacjach zwizanych z koniecznoci zastosowania omawianych przepisów.