Tom 3. z serii System Prawa Medycznego powicony jest organizacji systemu ochrony zdrowia, na który skada si promowanie, odtwarzanie i utrzymywanie zdrowia. Jeeli jest odpowiednio zorganizowany, zapewnia m.in. sprawne funkcjonowanie opieki zdrowotnej, skuteczno i bezpieczestwo leczenia, a take umoliwia faktyczne korzystanie ze wiadcze.

W zwizku z wprowadzeniem stanu epidemii na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, a co za tym idzie – ustanowieniem nowych regulacji prawnych, uwzgldniono zmiany wynikajce z:

• ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwizaniach zwizanych z zapobieganiem, przeciwdziaaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakanych oraz wywoanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.);
• ustawy z 31.3.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia zwizanych z zapobieganiem, przeciwdziaaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 567 ze zm.);
• rozporzdzenia Ministra Zdrowia z 13.3.2020 r. w sprawie ogoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagroenia epidemicznego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 433);
• rozporzdzenia Ministra Zdrowia z 20.3.2020 r. w sprawie ogoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 491).

W niniejszej publikacji zostay omówione m.in. takie kwestie jak:

• ochrona zdrowia w ujciu powszechnego prawa midzynarodowego (w tym m.in.: geneza i rozwój, przedstawienie definicji prawa do zdrowia);
• ochrona zdrowia w systemie Rady Europy (omówienie wicych standardów, tj. Konwencji o Prawach Czowieka i Biomedycynie i protokoów dodatkowych do niej, Konwencji o Ochronie Praw Czowieka i Podstawowych Wolnoci, Konwencji przeciwko handlu organami ludzkimi, Konwencji o opracowaniu Pharmacopoei Europejskiej, Europejskiej Karty Spoeczna, Konwencji o automatycznym przetwarzaniu danych osobowych, a take standardów niewicych zwizanych z ochron zdrowia i zapewniajcych realizacj celów Rady Europy);
• uwarunkowania konstytucyjne organizacji systemu ochrony zdrowia, wyraone w nastpujcych artykuach Konstytucji RP: art. 68, który gwarantuje kademu prawo do ochrony zdrowia, a take art. 2, 22, 30, 39, 47, 53 ust. 1, art. 61, 64, 71;
• konstytucyjna zasada równego dostpu do wiadcze opieki zdrowotnej, która zostaa ustanowiona w art. 68 ust. 2 Konstytucji RP i jest fundamentem polskiego systemu opieki zdrowotnej;
• zrónicowane modele funkcjonowania ochrony zdrowia: konstrukcja, organizacja, zarzdzanie;
• finansowanie wiadcze opieki zdrowotnej ze róde publicznych za pomoc mechanizmów umownych (np. umowa o udzielanie wiadcze opieki zdrowotnej, umowy na realizacj recept, umowy o realizacj programu pilotaowego, umowa o finansowanie wiadcze gwarantowanych) i pozaumownych (wynagrodzenie za wiadczenia opieki zdrowotnej udzielone w stanie nagym, zwrot kosztów wiadcze opieki zdrowotnej udzielonych poza granicami kraju), z uwzgldnieniem regulacji zwizanych z zagroeniem epidemiologicznym (w tym dotyczcych m.in.: pozaumownego, administracyjnoprawnego mechanizmu finansowania wiadcze opieki zdrowotnej ze rodków publicznych w wypadku wiadcze opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywanych w zwizku z przeciwdziaaniem COVID-19; wniosku o zapat wynagrodzenia za utrzymanie stanu gotowoci do udzielania wiadcze opieki zdrowotnej zwizanych z przeciwdziaaniem COVID-19; zasad sprawozdawania oraz warunków rozliczania wiadcze opieki zdrowotnej zwizane z przeciwdziaaniem COVID-19);
• umowa o zamówienie wiadcze zdrowotnych, która zostaa uregulowana w art. 26 ustawy o dziaalnoci leczniczej (w tym omówienie charakteru prawnego i trybu zawierania, treci, dodatkowych postanowie, odpowiedzialnoci odszkodowawczej oraz porównanie z umow o prac);
• aktywno reglamentacyjna w subie zdrowia (przedstawienie zakresu wiadcze gwarantowanych oraz gwarancji dostpnoci wiadcze medycznych);
• centralizacja i decentralizacja instytucji opieki zdrowotnej jako zagadnie kluczowych w dyskusji na temat instytucjonalnych uwarunkowa systemów administracji publicznej (ukazanie modelu scentralizowanego na podstawie polskiego systemu opieki zdrowotnej oraz zdecentralizowanych systemów w Europie, które funkcjonuj m.in. w Belgii, Finlandii i Danii);
• pragmatyki subowe, które zostay uregulowane w ustawie z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty i nakazuj wykonywa zawód zgodnie z aktualn wiedz medyczn, dostpnymi metodami i rodkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, przestrzegajc zasad etyki zawodowej i dochowujc naleytej starannoci oraz przestrzegajc prawa pacjenta;
• prawo pracy w ochronie zdrowia (w tym: podstawy zatrudnienia w ochronie zdrowia, tre stosunków zatrudnienia, zbiorowe prawo pracy w ochronie zdrowia) oraz ksztacenie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób wykonujcych zawody medyczne (tj. lekarzy, lekarzy dentystów, pielgniarek, poonych, fizjoterapeutów, farmaceutów, ratowników medycznych), z uwzgldnieniem regulacji zwizanych z zagroeniem epidemiologicznym (w tym obowizków i uprawnie osób zatrudnionych w ochronie zdrowia w okresie obowizywania stanu epidemii, takich jak: moliwo skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii na okres do 3 miesicy, przysugiwanie wyszego zasiku chorobowego osobom wykonujcym zawód medyczny w okresie obowizywania stanu epidemii po spenieniu odpowiednich przesanek, prawo pracodawcy do powierzenia pracownikowi w drodze polecenia wykonywania pracy zdalnej);
• monitorowanie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, które wyraa si m.in. w kontroli jakoci udzielanych wiadcze, monitorowaniu systemu przez ombudsmana, kontroli nad dziaalnoci podmiotów leczniczych, organizacj systemu informacji w ochronie zdrowia;
• ochrona danych osobowych w systemie ochrony zdrowia (omówienie podstawowych poj, ogólnych zasad i podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych, przedstawienie ochrony danych na tle tajemnicy zawodowej w subie zdrowia, praw podmiotu danych), z uwzgldnieniem sytuacji szczególnych zwizanych z zagroeniem COVID-19 (w tym: rozszerzenie uprawnie organów inspekcji sanitarnej);
• system ratownictwa medycznego (krajowy system ratowniczo-ganiczy, Pastwowe Ratownictwo Medyczne: podstawy prawne i jego istota, organizacja systemu, zadania: ministra waciwego do spraw zdrowia, wojewody; jednostki systemu, jednostki wspópracujce i podmioty wspierajce; systemy wspierajce funkcjonowanie Pastwowego Systemu Ratownictwa Medycznego; System Wspomagania Dowodzenia), omówiono take projektowan ustaw o zawodzie ratownictwa medycznego oraz samorzdzie ratowników medycznych;
• zdrowie publiczne, które dziki odpowiednim mechanizmom zapewniaj jednostce takie standardy ycia, które su utrzymaniu zdrowia (przedstawiono róne definicje pojcia zdrowia publicznego, organizacj i zadania wadz publicznych dziaajcych w tej sferze, podstawowe operacje zdrowia publicznego – EPHO), z uwzgldnieniem zmian w zwizku z zagroeniem rozprzestrzeniania si zakae wirusem SARS CoV-2 (np. uprawnienie wojewody do wydawania polece, majcych na celu przeciwdziaanie COVID-19; wprowadzenie nowych poj: strefa zero, strefa buforowa, strefa zagroenia, zagroony obszar, miejsce kwarantanny; uregulowanie kwestii dotyczcych dystrybucji produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub rodków spoywczych specjalnego przeznaczenia ywieniowego; przesunicie terminów kwalifikacyjnych postpowa zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów; uszczegóowienie przepisów w zakresie obowizkowej hospitalizacji, izolacji, w tym izolacji w warunkach domowych i kwarantanny);
• obrót produktami leczniczymi i wyrobami medycznymi, zasady prowadzenia aptek (w tym m.in.: ograniczenia obrotu produktem leczniczym, podmioty rynku farmaceutycznego, prawne mechanizmy zapewnienia bezpieczestwa dostaw w obrocie produktami leczniczymi, wstrzymanie i wycofanie z obrotu produktu leczniczego oraz porednictwo w obrocie, monitorowanie przewozu);
• telemedycyna (ukazanie definicji opracowanych przez WHO, KE i ATA, przyczyn i korzyci rozwoju telemedycyny, a take wskazanie postulatów de lege lata i de lege ferenda), tekst uwzgldnia take najnowsze regulacje zwizane z COVID-19 (m.in. dotyczce dopuszczalnoci finansowania wiadcze telemedycznych ze rodków publicznych przez NFZ);
• wpyw robotyki i rozwoju sztucznej inteligencji na rozwój medycyny, czego przykadem jest uywanie mikrorobotów i nanorobotów, moliwo leczenia na odlego;
• medycyna geriatryczna (omówienie definicji osoby starszej, procesu starzenia si i chorób wieku podeszego, dialogu spoecznego w wietle uczestnictwa osób starszych w przestrzeni publicznej we wspólnocie samorzdowej, moliwoci utworzenia rady seniorów jednostki pomocniczej);
• medycyna prenatalna i neonatologia (w tym: trójstopniowy system opieki prenatalnej, opieka koordynowana nad kobiet w ciy i dziecica opieka koordynowana, standard organizacyjny opieki okooporodowej);
• aktywno spoecznych organizacji pozarzdowych w ochronie zdrowia, która przejawia si m.in. w dziaaniach instytucjonalizujcych uprawnienia pacjentów w kontaktach z Narodowym Funduszem Zdrowia, Ministerstwem Zdrowia, Rad Ministrów, Rzecznikiem Praw Pacjenta, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka, Prezydentem RP, Sejmem i Senatem.

Publikacja skierowana jest do teoretyków i praktyków zajmujcych si prawem medycznym, w szczególnoci obsug podmiotów leczniczych, a take do rodowisk medycznych, ekonomistów i szerokiego grona osób zainteresowanych prawem medycznym, a ponadto do studentów medycyny i prawa.