Obligatoryjny mechanizm podzielonej patnoci jest narzdziem wspierajcych uszczelnianie systemu podatkowego, które naley uzna za jedn z najbardziej skutecznych metod.

Wprowadzenie w Polsce obowizkowego split payment byo moliwe dziki uzyskaniu decyzji derogacyjnej wydanej przez Rad UE na pocztku 2019 r. Na jej podstawie Polska moe zastosowa obligatoryjny mechanizm podzielonej patnoci w okresie do koca lutego 2022 r. w stosunku do 152 grup towarowych i usugowych szczegóowo wskazanych w decyzji (ostatecznie w zaczniku nr 15 do VATU znalazo si 150 grup towarów i usug). Dodatkowo wprowadzono limit kwotowy stosowania obowizku podzielonej patnoci w wysokoci 15 000 z.

Istot split payment jest patno za dostaw towarów lub wiadczenie usug w czci odpowiadajcej wartoci sprzeday netto jest wpacana przez nabywc na zwyky rachunek bankowy dostawcy, natomiast kwota odpowiadajca podatkowi VAT pacona jest na specjalny rachunek VAT. Zastosowanie tej metody patnoci pozwala na zabezpieczenie przed nieuprawionym wykorzystaniem VAT przez nieuczciwe podmioty, w szczególnoci przed procederem okrelanym jako tzw. „znikajcy podatnik". Prowadzi ona bowiem do zablokowania rodków pochodzcych z kwot VAT na specjalnym rachunku VAT, z którego podatnik nie moe w peni swobodnie tych rodków wykorzysta, chocia od 1.11.2019 r. moliwoci te zostay znacznie rozszerzone (oprócz zobowizania VAT istnieje równie moliwoci zapaty podatków dochodowych, ca, akcyzy i skadek ZUS).

Mechanizm podzielonej patnoci w wersji obligatoryjnej odnosi si do listy towarów oraz usug wymienionych w zaczniku nr 15 do VATU szczególnie naraonych na wyudzenia VAT (w szczególnoci roboty budowlane, paliwa, zom, stal, wgiel, czci samochodowe, elektronika). Lista ta obejmuje gównie zakres towarów i usug, dla których przed 1.11.2019 r. mia zastosowanie mechanizm odwrotnego oraz solidarna odpowiedzialno za rozliczenie VAT, ale równie cz towarów nowych, wczeniej nie objtych szczególnym reimem.

Jakkolwiek konstrukcyjnie zastosowanie metody podzielonej patnoci wydaje si by proste, gdy bank/SKOK automatycznie dokonuje odpowiedniego podziau kwoty przelewu, to w praktyce stosowanie nowych regulacji moe budzi szereg wtpliwoci. Wiele wtpliwoci powstao ju w trakcie dotychczasowej praktyki stosowania mechanizmu podzielonej patnoci w wersji dobrowolnej. Wejcie w ycie obligatoryjnego split payment przede wszystkim powoduje, e mechanizm ten bdzie duo bardziej powszechnie stosowany. Z jednej strony znaczna cz podmiotów bdzie zobligowana do jego stosowania, w tym równie podmioty zagraniczne dokonujce w Polsce transakcji obejmujcych towary lub usugi objte zacznikiem nr 15 do VATU. Z drugiej strony, podmioty otrzymujce rodki na rachunek VAT mog by zmuszone do zastosowania dobrowolnie split payment, aby upynni rodki z konta VAT.

Nowe regulacje dotyczce obligatoryjnego mechanizmu podzielonej patnoci budz wiele wtpliwoci interpretacyjnych. Rozstrzygnicie tych wtpliwoci jest szczególnie istotne, poniewa przepisy przewiduj okrelone sankcje za brak stosowania obowizków z nich wynikajcych. Konsekwencje te dotycz nie tylko nabywcy towarów lub usug objtych obowizkowym split payment, ale równie dostawcy tych towarów lub usugodawcy. By moe Ministerstwo Finansów wyjani przynajmniej cz wtpliwoci w formie objanie podatkowych, podobnie jak to miao miejsce w odniesieniu do przepisów wprowadzajcych dobrowolny split payment (objanienia podatkowe z 29.6.2018 r.).

Jednoczenie na przygotowanie si do wdroenia odpowiednich procedur pod ktem wypeniania nowych obowizków w zakresie split payment podatnicy mieli tylko dwa miesice. Przy wprowadzaniu dobrowolnego mechanizmu podzielonej patnoci okres vacatio legis wnosi ponad pó roku. Tymczasem nowe przepisy wymuszaj wprowadzenie odpowiednich zmian w wielu sferach dziaalnoci przedsibiorstwa (od sfery finansowej przedsibiorstwa, poprzez wpyw na pynno finansow, fakturowanie, przez dziay prawne, a koczc na dziaach ksigowych i obsugujcych patnoci). Wejcie w ycie mechanizmu podzielonej patnoci w wersji obligatoryjnej stawia wiec przed podatnikami nie lada wyzwanie poukadania na nowo procesów finansowo – podatkowych, i to zarówno po stronie sprzedaowej jak i zakupowej.

W szczególnoci wdraajc split payment podatnicy powinni wzi pod uwag takie aspekty jak:

• pynno finansow,
• walut transakcji,
• przyjt praktyk dokonywania patnoci (patno na rachunek przelewami, kartami kredytowymi, gotówk, kompensaty),
• brzmienie umów dotyczcych dostaw towarów/usug objtych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej patnoci,
• wewntrzne procedury zakupów/dokonywania patnoci,
• sposób fakturowania,
• stosowane wewntrznie procedury naleytej starannoci.

Na wdroenie obligatoryjnego mechanizmu podzielonej patnoci naley wic patrze przekrojowo. To nie tylko zagadnienie dla ksigowych, za konsekwencje nieprawidowoci w tym zakresie mog by powane nie tylko dla podmiotu (podatnika), ale równie osób fizycznych odpowiedzialnych za sprawy finansowo-podatkowe w firmie.

Oznacza to, e wraz z wprowadzeniem obowizkowego MPP znajomo tych przepisów oraz ich stosowania w praktyce jest niezbdna nie tylko dla osób zajmujcych si rozliczeniami podatkowymi, ale take zarzdzajcych pynnoci finansow przedsibiorstw. Dlatego celem autorów byo stworzenie publikacji nie tylko przedstawiajcej nowe regulacje prawne, ale równie opisujcej najwaniejsze problemy praktyczne zwizane z ich stosowaniem. Mamy nadziej, e opracowanie które trzymaj Pastwo w rkach uatwi stosowanie nowych przepisów w praktyce.

Z publikacji dowiesz si:

• jaki jest zakres przedmiotowy mechanizmu podzielonej patnoci (limit kwotowy oraz katalog towarów i usug z podziaem na poszczególne kategorie),
• jakie s obowizki sprzedawcy oraz nabywcy towarów/usug objtych mechanizmem podzielonej patnoci,
• jak korzysta ze split payment,
• jakie s sankcje i kary za niestosowanie mechanizmu podzielonej patnoci,
• jak mona dysponowa rodkami zgromadzonymi na rachunku VAT,
• jakie zmiany wprowadzono w zakresie solidarnej odpowiedzialnoci w VAT,
• jakie problemy oraz wtpliwoci czekaj podmioty stosujce mechanizm podzielonej patnoci,
• jak stosowa nowe regulacje w okresie przejciowym,
• jakie skutki wywieraj nowe przepisy na rozliczenia wybranych bran, których dotycz one bezporednio.