Ksika ta stanowi pierwsze w literaturze powojennej monograficzne opracowanie analizujce szczególnego rodzaju wiadczenie, jakim s odsetki cywilnoprawne.

Przedstawiono w niej genez odsetek, ich rodzaje i funkcje, charakter prawny oprocentowania (odsetek kapitaowych) oraz odsetek za opónienie, jak równie niektóre zagadnienia proceduralne zwizane z omawian problematyk, obejmujce take prawo upadociowe i naprawcze. Przedmiotem bada s równie nowe rozwizania prawne dotyczce odsetek maksymalnych oraz wynikajce z ustawy o terminach zapaty w transakcjach handlowych.

Oprócz tradycyjnych rozwaa zwizanych cile z obowizkiem zapaty odsetek, Czytelnik odnajdzie w niniejszej publikacji wiele tez szczegóowych dotyczcych innych wanych instytucji z zakresu prawa zobowiza. Powszechno wystpowania odsetek w obrocie znajduje odzwierciedlenie w licznych orzeczeniach sdów wykorzystanych w opracowaniu, co przekada si na znaczn praktyczn przydatno znajomoci problematyki podjtej w prezentowanej monografii.

Spis treci:

Wykaz skrótów

Wprowadzenie

Rozdzia I
Geneza, pojcie, prawny reim, rodzaje i funkcje odsetek cywilnoprawnych

1. Geneza odsetek
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Odsetki w  Staroytnoci. Prawo rzymskie. Biblia
1.3. Odsetki w  redniowieczu
1.4. Odsetki w  czasach nowoytnych
1.5. Odsetki w  kodeksie zobowiza
2. Definicje odsetek
2.1. Pimiennictwo polskie
2.2. Pimiennictwo niemieckie
2.3. Orzecznictwo
2.4. Elementy konstrukcyjne odsetek. Próba definicji wasnej
3. Uregulowanie odsetek w  prawie polskim
3.1. Kodeks cywilny
3.2. Rozporzdzenie Rady Ministrów w  sprawie okrelenia wysokoci odsetek ustawowych
3.3. Ustawa o  terminach zapaty w transakcjach handlowych
3.4. Prawo bankowe
3.5. Prawo upadociowe i naprawcze
3.6. Znaczenie Europejskich Zasad Prawa Kontraktów (Principles of European Contract Law)
4. Odsetki w  innych systemach prawnych
4.1. Uwagi ogólne
4.2. Prawo angielskie
4.3. Prawo niemieckie
4.4. Prawo francuskie
4.5. Prawo islamskie
5. Rodzaje odsetek ze wzgldu na charakter wierzytelnoci
5.1. Odsetki pienine. Waluta odsetek
5.2. Odsetki niepienine
5.3. Odsetki kapitaowe (zwyke)
5.4. Odsetki za opónienie
5.5. Odsetki prolongacyjne
6. Rodzaje odsetek ze wzgldu na ródo powstania obowizku ich zapaty
6.1. Odsetki wynikajce z  czynnoci prawnej (ex contractu)
6.2. Odsetki wynikajce z  ustawy (ex lege)
6.3. Odsetki wynikajce z  orzeczenia sdu lub decyzji innego waciwego organu
7. Rodzaje odsetek ze wzgldu na sposób oznaczania stopy procentowej
7.1. Odsetki ustawowe
7.2. Odsetki w  wysokoci odsetek za zwok od zalegoci podatkowych
7.3. Odsetki umowne
7.4. Odsetki maksymalne
8. Funkcje odsetek kapitaowych
8.1. Funkcja wynagrodzenia (odpaty) za udostpnienie kapitau
8.2. Funkcja waloryzacyjna
8.3. Funkcja stymulujca odsetek prolongacyjnych
9. Funkcje odsetek za opónienie
9.1. Funkcja gwarancyjna (stymulujca)
9.2. Funkcja odszkodowawcza
9.3. Funkcja waloryzacyjna

Rozdzia II
Odsetki kapitaowe (oprocentowanie)

10. Stosunek prawny o  charakterze kredytowym jako ródo obowizku zapaty oprocentowania
10.1. .Uwagi ogólne
10.2. .Odsetki od poyczki
10.3. Odsetki od kredytu
10.4. Odsetki w  umowie rachunku bankowego
10.5. Odsetki od lokat terminowych
10.6. Odsetki przysugujce z  tytuu odroczenia terminu wykonania zobowizania – kredyt kupiecki, odsetki z  art. 212 § 3 k.c. (zniesienie wspówasnoci)
10.7. Odsetki pomidzy stronami umowy zlecenia, uyczenia i przechowania
11. Oprocentowanie jako wiadczenie okresowe
11.1. Podzia wiadcze na jednorazowe, okresowe i cige
11.2. Swoboda stron w  ksztatowaniu wiadcze okresowych
11.3. Odsetki kapitaowe jako wiadczenie okresowe
12. Oprocentowanie jako wiadczenie wzajemne
12.1. Uwagi ogólne
12.2. Wzajemno stosunków prawnych jako podstawowa cecha praw spoeczestw pierwotnych
12.3. Pojcie umowy wzajemnej w  doktrynie i orzecznictwie
12.4. Dopuszczalno zawierania umów wzajemnych innych ni umowy nazwane
12.5. Dwustronnie zobowizujcy, przysparzajcy i odpatny charakter umów wzajemnych
12.6. Umowy odpatne a  umowy wzajemne
12.7. Wzajemno umów zawierajcych obowizek zapaty oprocentowania
12.8. Zastosowanie przepisów o  umowach wzajemnych do oprocentowanej poyczki
13. Oprocentowanie jako wiadczenie gówne
13.1. wiadczenia gówne i uboczne. Oprocentowanie jako wiadczenie gówne
13.2. Prawa podmiotowe samoistne i niesamoistne (akcesoryjne). Oprocentowanie jako naleno uboczna
14. Skutki kwalifikacji oprocentowania jako wiadczenia gównego
14.1. Znaczenie dla wykadni prawa i owiadcze woli stron
14.2. Brak moliwoci uznania jednoznacznych klauzul dotyczcych oprocentowania za niedozwolone postanowienia umowne (art.   3851 § 1 k.c.)
15. Skutki kwalifikacji oprocentowania jako nalenoci ubocznej
15.1. Odsetki kapitaowe a  zabezpieczenie hipotek i zastawem
15.2. Zarachowanie zapaty (art. 451 k.c.)
15.3. Skutki prawne pokwitowania (art. 466 k.c.)
15.4. Przelew (art. 509 § 2 k.c.)
16. Termin spenienia wiadczenia i wymagalno roszczenia o  odsetki kapitaowe
16.1. Termin spenienia wiadczenia a  dzie wymagalnoci. Pojcie wymagalnoci roszczenia
16.2. Zasady okrelania terminu spenienia wiadczenia. Wezwanie do wykonania zobowizania (art. 455 k.c.)
16.3. Ustawowe terminy patnoci odsetek kapitaowych (art. 360 k.c.)
16.4. Swoboda stron w  ksztatowaniu terminu zapaty odsetek kapitaowych
16.5. Kapitalizacja oprocentowania jako odnowienie
17. Przedawnienie roszczenia o  odsetki kapitaowe
17.1. Uwagi ogólne
17.2. Przedawnienie roszczenia o  odsetki w  kodeksie zobowiza
17.3. Wpyw okresowoci roszczenia o  odsetki kapitaowe na dugo terminu przedawnienia
17.4. Wpyw akcesoryjnoci roszczenia o  odsetki kapitaowe na jego przedawnienie
17.5. Pocztek przedawnienia roszczenia o  odsetki kapitaowe


Rozdzia III
Odsetki za opónienie

18. Pojcia opónienia i zwoki. Przesanki opónienia. Opónienie a  odstpienie od umowy
18.1. Opónienie i zwoka
18.2. Istnienie wanego zobowizania
18.3. Niewykonanie zobowizania
18.4. Wymagalno roszczenia gównego (upyw terminu do spenienia wiadczenia)
18.5. Wpyw umownego odstpienia od umowy na opónienie
18.6. Wpyw ustawowego odstpienia od umowy na opónienie
19. Wzgldnie wicy charakter art. 481 k.c.
19.1. Uksztatowanie wysokoci odsetek przez strony (art. 481 § 2 k.c.)
19.2. Umowne wyczenie obowizku zapaty odsetek z  art. 481 § 1 k.c.
20. Wpyw odroczenia wykonania zobowizania na wymagalno i opónienie
20.1. Pojcie i rodzaje odroczenia wykonania zobowizania
20.2. Rozoenie zasdzonego wiadczenia na raty przez sd na podstawie art. 320 k.p.c.
20.3. Odroczenie przez sd terminu spaty rat wymagalnych na podstawie art. 212 § 3 in fine k.c.
20.4. Odroczenie udzielone przez sd na podstawie art. 3571 oraz 35 81 § 3 k.c.
21. Pocztek i kres opónienia. Wymagalno roszcze z  niektórych zobowiza
21.1. Zobowizanie do naprawienia szkody wyrzdzonej czynem niedozwolonym
21.2. Roszczenia o  naprawienie szkody wyrzdzonej niewykonaniem bd nienaleytym wykonaniem zobowizania
21.3. Ceny z  daty ustalania odszkodowania a  pocztek opónienia
21.4. Roszczenia zwaloryzowane orzeczeniem sdowym (art. 3581 § 3 k.c.)
21.5. Roszczenia z  umowy ubezpieczenia
21.6. Roszczenia z  tytuu zapisu
21.7. Roszczenia z  bezpodstawnego wzbogacenia
21.8. Roszczenia o  zapat kosztów sdowych
21.9. Roszczenie o  zapat darowanej sumy pieninej
21.10. Wyganicie zobowizania gównego
21.11. Przedawnienie roszczenia gównego
21.12. Opónienie a  spenienie wiadczenia w  obrocie bezgotówkowym
22. Odsetki za opónienie jako wiadczenie okresowe
22.1. Uwagi ogólne
22.2. Pogldy pimiennictwa na temat okresowoci odsetek za opónienie
22.3. Pogldy orzecznictwa na temat okresowoci odsetek za opónienie
22.4. Stanowisko wasne. Skutki kwalifikacji odsetek za opónienie jako wiadczenia okresowego
22.5. Wymagalno roszczenia o  odsetki za opónienie. Znaczenie wezwania do zapaty odsetek za opónienie
23. Odsetki za opónienie jako wiadczenie akcesoryjne. Konsekwencje prawne
24. Przedawnienie roszczenia o  odsetki za opónienie
24.1. Stanowisko orzecznictwa i pimiennictwa
24.2. Stanowisko wasne
25. Odsetki za opónienie a  instytucje pokrewne
25.1. Odsetki za opónienie a  kara umowna
25.2. Odsetki za opónienie a  odszkodowanie na zasadach ogólnych (art. 481 § 3 k.c.)

Rozdzia IV
Wysoko odsetek i instrumenty ochrony dunika przed nadmiernym obcieniem wiadczeniem odsetkowym

26. Sposoby oznaczania stopy procentowej
26.1. Odsetki ustawowe jako subsydiarny sposób oznaczania stopy procentowej
26.2. Oznaczenie stopy procentowej odsetek przez obie strony
26.3. Oznaczenie stopy procentowej odsetek przez jedn ze stron
26.4. Oznaczenie stopy procentowej przez sdna podstawie art. 212 § 3 k.c.
26.5. Oznaczenie stopy procentowej odsetek za opónienie na podstawie art. 481 § 2 zdanie drugie k.c.
27. Rys historyczny odsetek maksymalnych
27.1. Okres midzywojenny
27.2. Lata 1945 - 1990
27.3. Lata 1990 - 2006
28. Odsetki maksymalne w  wybranych ustawodawstwach obcych
29. Odsetki maksymalne w  ujciu kodeksu cywilnego
29.1. Zawenie ogranicze maksymalnej wysokoci odsetek do odsetek wynikajcych z  czynnoci prawnej
29.2. Skutki przekroczenia wysokoci odsetek maksymalnych. Stosunek do art.   58 § 3 k.c.
29.3. Bezwzgldnie wicy charakter regulacji
29.4. Zmiana wysokoci odsetek maksymalnych w okresie zobowizania
29.5. Przepisy intertemporalne
29.6. Celowo ustanawiania odsetek maksymalnych
29.7. Propozycje de lege ferenda
30. Lichwiarskie odsetki za opónienie
30.1. Znaczenie przepisów ogólnych o  czynnociach prawnych
30.2. Kryteria majce znaczenie dla uznania odsetek za opónienie za raco wygórowane
30.3. Redukcja lichwiarskich odsetek za opónienie
31. Zakazy anatocyzmu (art. 482 k.c.) oraz ultra alterum tantum
31.1. Istota procentu skadanego
31.2. Zakaz anatocyzmu w  obrocie kredytowym. Pojcie "zalegych odsetek"
31.3. Wyjtki od zakazu anatocyzmu
31.4. Anatocyzm a  odsetki maksymalne
31.5. Propozycje de lege ferenda
31.6. Istota zakazu ultra alterum tantum
31.7. Skutki braku uregulowania zakazu ultra alterum tantum w  kodeksie cywilnym
32. Odsetki a  naduycie prawa

Rozdzia V
Odsetki jako narzdzie zwalczania opónie w  patnociach

33. Uwagi wprowadzajce
33.1. Upowszechnienie kredytu kupieckiego jako formy kredytowania dziaalnoci przedsibiorstwa
33.2. Potrzeba regulacji prawnej problematyki opónie w  patnociach na poziomie krajowym i wspólnotowym
34. Polskie ustawodawstwo przeciwdziaajce zatorom patniczym
34.1. Kodeks zobowiza
34.2. Kodeks cywilny
34.3. Ustawa o  terminach zapaty w  obrocie gospodarczym
34.4. Ustawa o  terminach zapaty w  transakcjach handlowych
35. Odsetki prolongacyjne
35 .1. Uwagi ogólne
35.2. Znaczenie wezwania do zapaty
35.3. Termin zapaty
35.4. Dopuszczalno dania odsetek za opónienie od odsetek prolongacyjnych
35.5. Przedawnienie roszczenia
36. Odsetki za opónienie w  wysokoci odsetek od zalegoci podatkowych
36.1. Relacja art. 7 ustawy do art. 481 k.c.
36.2. Charakter prawny odsetek z  art. 7 ustawy
37. Pozostae wybrane zagadnienia zwizane z  ustaw o  terminach zapaty w  transakcjach handlowych
37.1. Zwolnienie od kosztów sdowych i inne odrbnoci proceduralne
37.2. Stosowanie ustawy do sprzeday na raty
37.3. Stosowanie ustawy do sprzeday z  zastrzeeniem prawa wasnoci
37.4. Stosowanie ustawy w  wypadku nowacji zobowizania pieninego
37.5. Dopuszczalno zrzeczenia si roszczenia o  odsetki
37.6. Zbywalno roszczenia o  odsetki
37.7. Propozycje de lege ferenda

Rozdzia VI
Zagadnienia proceduralne zwizane z  obowizkiem wiadczenia odsetek. Odsetki w  prawie upadociowym i naprawczym

38. Odsetki w  kodeksie postpowania cywilnego
38.1. Odsetki a  warto przedmiotu sporu (art. 20 k.p.c.) i warto przedmiotu zaskarenia (art. 368 § 2 i 3982 § 1 k.p.c.)
38.2. Dochodzenie odsetek niewymagalnych (art. 190 k.p.c.)
38.3. Odsetki a  zasada koncentracji orzekania z  art. 618 k.p.c.
38.4. Oprocentowanie sumy zoonej na rachunek depozytowy sdu w  postpowaniu zabezpieczajcym (art. 752 § 2 k.p.c.)
38.5. Odsetki w  podziale sumy uzyskanej z  egzekucji (art. 1024–1026 k.p.c.)
39. Odsetki w  prawie upadociowym i naprawczym
39.1. Ograniczenie zaspokojenia z  masy upadoci odsetek od wierzytelnoci upadego (art. 92 p.u.n.)
39.2. Dyskonto dugu niewymagalnego
39.3. Odsetki niezabezpieczone rzeczowo w  podziale funduszów masy upadoci (art. 342 p.u.n.)
39.4. Zaspokojenie odsetek zabezpieczonych rzeczowo
39.5. Odsetki objte ukadem zawartym w  postpowaniu upadociowym
39.6. Odsetki w  postpowaniu naprawczym

Wnioski kocowe
Literatura
Zestawienie orzecznictwa