Niniejsza praca jest jedynym w literaturze polskiej opracowaniem problematyki rodków ochrony prawnej w przypadku naruszenia przez jedn ze stron umowy inwestycyjnej  (investment agreement), umowy wspólników (shareholders’ agreement), umowy konsorcjum, umowy joint-venture bd innego podtypu umowy spóki cywilnej.

 

Charakterystyka konstrukcyjna tych umów powoduje, i rodki ochrony prawnej przysugujce stronom, róni si bd zdecydowanie od rodków ochrony prawnej wystpujcych w „klasycznych” umowach dwustronnych i wzajemnych. Uprawnienia prawoksztatujace obejmowa bd m.in. moliwo wykluczenia z umowy strony, która dopucia si naruszenia (wzgldnie ograniczenia jej uprawnie czonkowskich), moliwo domagania si rozwizania umowy przez sd (stwierdzenia jej niewanoci). Moliwa bdzie take kontynuacja umowy pomimo upadoci/ likwidacji jednej ze stron. Omówiona zostaa take problematyka roszcze „wykonawczych” przysugujcych stronom (wykonanie zastpcze, wydanie surogatów, wydanie rzeczy/prawa wolnego od wad, wydanie korzyci uzyskanych z tytuu naruszenia zakazu konkurencji itp.). Ze wzgldów pragmatycznych omówiono take praktyczne problemy dotyczce legitymacji czynnej i biernej, prowadzenia spraw oraz reprezentacji w przypadku sporu ze stron umowy wielostronnej. 

 

W rozdziale pierwszym pracy zostanie dokonana charakterystyka umowy spóki cywilnej, jako modelu dla wszelkiego typu umów, umoliwiajcych nieograniczonej liczbie podmiotów czerpanie korzyci ze wspólnej dziaalnoci, które jednoczenie nie tworz odrbnego od ich uczestników podmiotu prawa (umowy partycypacyjne niepodmiototwórcze). W szczególnoci zostanie wyjanione co jest celem umowy spóki (umoliwienie jej uczestnikom czerpania korzyci ze wspólnie prowadzonej dziaalnoci), na czym polega jej wielostronny, niewzajemny i cigy (art. 3651 KC) charakter. A take dlaczego zarówno istnienie wspólnego majtku, jak i wspólnego reprezentanta nie jest elementem konstytutywnym do uznania, i ma si do czynienia z umow spóki cywilnej. Wreszcie zostanie wyjanione dlaczego umowy inwestycyjne, shareholder’s agreements, umowy konsorcjum, umowy joint-venture, stanowi bd podtypy umowy spóki cywilnej (tj. spóki o charakterze wewntrznym, spóki konsorcjalnej, bd spóki klasycznej).

 

W rozdziale drugim, sformuowane zostan ogólne zasady dotyczce skutków naruszenia umowy spóki cywilnej, jako modelu konstrukcyjnego dla wszelkiego typuumów partycypacyjnych niepodmiototwórczych. W szczególnoci zaprezentowana zostanie tzw. dyrektywa kontynuacji umowy czyliregua interpretacyjna umoliwiajca rozstrzygnicie, kiedy i jakiego zobowizania naruszenie nie bdzie uzasadnia ustania umowy (a contrario kiedy i jakiego zobowizania naruszenie skutkowa bdzie niewanoci umowy ex lege, wzgldnie uzasadnia bdzie rozwizanie umowy przez sd – art. 874 § 1 KC). Dyrektywa kontynuacji umoliwia bowiem dokonanie systematyki ogóu narusze, na:

 

1. naruszenia istniejce ju na etapie zawierania umowy spóki:

 

 skutkujce niewanoci umowy spóki (np. art. 387 § 1 KC w zw. z art. 58 § 1 KC,  art. 721 § 1 KC w zw. z art. 58 § 2 KC;

bd

 

pomimo zaistnienia których umowa spóki dochodzi do skutku (np. art. 387 § 1 w zw. z art. 58 § 3 KC, art. 721 § 2 KC);

2. naruszenia, które zaistniay ju po zawarciu umowy spóki:

 

stanowice „wany powód’ umoliwiajcy kademu z uczestników domaganie si rozwizania umowy przez sd (art. 874 § 1 KC);

bd

 

pomimo zaistnienia których umowa spóki moe by kontynuowana (a contrario z art. 874 § 1 KC), co jednak nie wyklucza moliwoci wystpienia przez pozostaych uczestników z innymi uprawnieniami, np. roszczeniami odszkodowawczymi, moliwoci domagania si surogatów, wykonania zastpczego, domagania si wykluczenia wspólnika, który dopuci si naruszenia itp.

W oparciu powysz systematyk zostanie opracowany kompleksowy katalog rodków ochrony prawnej (roszcze i uprawnie prawoksztatujcych), przysugujcych pozostaym stronom, w przypadku naruszenia umowy.

 

Powysze tezy, zostan nastpnie zweryfikowane poprzez ich zastosowanie do trzech najbardziej typowych zobowiza ze stosunku czonkostwa cicych na wspólnikach tj. obowizku lojalnego wspódziaania (niem. Treuepflicht), zarówno w stosunkach wewntrznych, jak i zewntrznych (zakaz konkurencji), zobowizania do wniesienia wkadu oraz zobowizania do prowadzenia spraw.

 

W rozdziale trzecim przeanalizowane zostan roszczenia i uprawnienia wynikajce z tytuu naruszenia przez wspólnika zobowizania do lojalnego wspódziaania w stosunkach wewntrznych i zewntrznych (czynnoci polegajce na zaniechaniu – non facere dokonywania okrelonych dziaa) Obejmowa one bd zarówno zachowanie na etapie zawierania umowy wielostronnej (np. art. 721 KC), jak te po jej dojciu do skutku. Niezalenie od aspektów wynikajcych z regulacji KC, omówiona zostanie take problematyka roszcze i uprawnie prawo ksztatujcych wynikajcych z ustawy o zwalczeniu nieuczciwej konkurencji („ZKNU”).

 

W rozdziale czwartym przeanalizowane zostan roszczenia i uprawnienia przysugujce stronom,w przypadku naruszenia zobowizania do wniesienia wkadu, jako najbardziej typowego zobowizania polegajcego na facere. Ze wzgldów praktycznych, problematyka zobowizania do wniesienia wkadu, nie bdzie ograniczona tylko do wniesienia wkadu do „spóki” (tj. w sposób powodujcy powstanie majtku wspólnego), ale typow dla konsorcjów sytuacj, gdy wniesienie wkadu polega na wiadczeniu usug bezporednio na rzecz kontrahentów spóki (tj. gdy nie powstaje majtek wspólny, a wynagrodzenie jest pacone liderowi konsorcjum, bd bezporednio kademu z konsorcjantów).

 

W rozdziale pitym przeanalizowane zostan roszczenia i uprawnienia przysugujce stronom,w przypadku naruszenia zobowizania do prowadzenia spraw spóki, czyli koniecznoci dziaania zgodnie z treci naoonego na wspólnika w stosunkach wewntrznych obowizku (art. 865 KC w zw. z art. 471 i n. KC).