Konstytucja w orzecznictwie sdów administracyjnych

Sdownictwo administracyjne pojmowane jest jako istotna gwarancja funkcjonowania pastwa demokratycznego. Zasadnicz rol sdu administracyjnego jest nie samo w sobie rozpoznawanie sporów, ale kontrola administracji, a wic dziaalnoci wadzy wykonawczej. Stoi wic sd administracyjny na stray przestrzegania prawa przez organy administracji, a wic przez podmioty funkcjonujce w imieniu rzdzcych. Skoro sd administracyjny dziaa na styku wadzy i jednostki, nieuniknione staje si waenie interesów publicznych oraz indywidualnych. Z tego wanie powodu stwierdzi trzeba, e stosowanie Konstytucji przez sd administracyjny ma doniose znaczenie. Nie sposób przecie trafnie unie wyej zarysowanej tylko problematyki bez rozpoznania podstawowych w tej mierze zaoe systemowych. Tych przecie próno szuka wycznie w innych aktach prawnych, a przynajmniej nie sposób bez Konstytucji uj ich w peni.

Sd administracyjny stosuje Konstytucj. To stwierdzenie stanowi zasadnicz tez niniejszej pracy. Jak ju wykazaam, teza ta nie jest odkrywcza, ani trudna do obrony, zwaywszy na to, jak czsto sd administracyjny odwouje si do Konstytucji w motywach rozstrzygnicia, o czym wiadczy choby ilo materiau badawczego poddanego analizie. Postawienie tego problemu byo jednak niezbdne, by móc wyprowadzi zaoenia szczegóowe, o wiele bardziej interesujce, a dotyczce specyfiki stosowania Konstytucji w sdzie administracyjnym. Normy konstytucyjne podlegaj zastosowaniu w postaci subsumpcji, a wic podcigniciu okrelonego stanu faktycznego pod tre normy prawnej. Co wicej jednak, normy te stanowi równie praktyczne narzdzie w procesie stosowania prawa, rozumianym jako cig nastpujcych po sobie etapów pracy z tekstem prawnym. Wobec tego, e sd administracyjny cechuje istotna odrbno od pionu sdownictwa powszechnego (czy wojskowego), zwaszcza gdy chodzi o procedur, poszczególne etapy stosowania prawa s take swoiste. Dlatego te w pierwszej kolejnoci naleao wyodrbni model sdowoadministra-cyjnego stosowania prawa, a wic uoony w kolejnoci tok powtarzalnych czynnoci w posugiwaniu si prawem. Jeeli chodzi o orzeczniczy model stosowania prawa, to nie sposób pomin w tym miejscu pracy J. Wróblew-skiego, który wyodrbni tego rodzaju model, na potrzeby prowadzonych przez siebie bada naukowych powiconych teorii prawa. Model ten jest niezwykle uniwersalny i co trzeba wyranie podkreli, niezalenie od modyfikacji, jakie trzeba w nim wprowadza wobec specyfiki sdownictwa administracyjnego, to wanie etapy wyrónione przez tego Autora pozostaj trzonem rozwaa o stosowaniu prawa przez sd. W pracy nie podejmuj zagadnienia argumentacyjnego modelu stosowania prawa. Modelowe ujcie sdowoadministracyjnego stosowania prawa jest niczym innym, jak przystosowaniem do potrzeb niniejszej pracy gotowych wniosków, do których doszed J. Wróblewski na skutek swych bada nad stosowaniem prawa.

Wasne dowiadczenie zdobyte w okresie blisko szecioletniej pracy w Wojewódzkim Sdzie Administracyjnym w odzi, jako asystent sdziego ukazao liczne zagadnienia konstytucyjne, z którymi stykaj si na co dzie sdziowie administracyjni. Spostrzeenie to pogbio zaangaowanie w czynieniu gbszych docieka w zakresie orzecznictwa sdów administracyjnych, w kierunku, który pozwoli na przygotowanie niniejszej pracy. Obecnie wykonywany zawód adwokata pozwoli nadto autorce na spojrzenie na zgromadzony materia empiryczny ze strony skarcego - jednostki postawionej w opozycji do organu wadzy publicznej, w którym to sporze sd wytycza granice wadczej ingerencji w prawa i wolnoci obywatelskie.

Praca stanowi rezultat obszernych bada przeprowadzonych nad orzecznictwem sdu administracyjnego w zakresie stosowania przeze Konstytucji. Prezentuje posugiwanie si Konstytucj przez sd administracyjny na poszczególnych etapach stosowania prawa. Charakterystyka tego zjawiska nastpuje z uwzgldnieniem specyfiki poszczególnych faz stosowania prawa. Wykorzystano dwojakie narzdzia. Stanowi je: teoretyczny model sdowoadministracyjnego stosowania prawa, którego opracowanie okazao si niezbdne dla przeledzenia poszczególnych etapów stosowania Konstytucji w sdzie administracyjnym oraz badania empiryczne, dotyczce praktyki orzeczniczej.

Pierwsze narzdzie zostao opisane w rozdziale II i wykorzystane w nastpnych, natomiast o drugim stanowi kolejne. Rozdziay pracy s konsekwencj przyjtej metody bada. W rozdziale I scharakteryzowano krótko pozycj Konstytucji w systemie róde prawa, w II - omówiono model sdowoadministracyjnego stosowania prawa, rozdzia III - traktuje o funkcjonowaniu Konstytucji w procesie opracowywania i stosowania wzorca kontroli dziaalnoci administracji w postpowaniu pierwszoinstan-cyjnym, a w IV - w postpowaniu odwoawczym. Rozdzia V omawia zagadnienie obecnoci Konstytucji w procesowych zagadnieniach procedury sdowoadministracyjnej; omówiono funkcjonowanie Konstytucji w postpowaniach wpadkowych. W zakoczeniu zostaj podsumowane podjte rozwaania oraz zaprezentowane wnioski, które wysuwaj si po przygotowaniu pracy, jak równie prognozy w zakresie stosowania Konstytucji przez sd administracyjny w przyszoci.

Ju w tym miejscu warto podkreli, e aspekt orzeczniczy nie wyczerpuje roli Konstytucji w orzecznictwie sdu administracyjnego. Zwaywszy bowiem, e wszystkie orzeczenia s obecnie publikowane online, niewtpliw i nie do przecenienia korzy z powoywania przez sd przepisów Konstytucji, czerpie o praktyce konstytucyjnej szeroka publiczno, w tym zwaszcza praktycy, studenci, aplikanci. Jako niezasadne okazuj si w wietle ustale niniejszej pracy gosy tych badaczy, którzy kwestionuj stosowanie Konstytucji przez sdy administracyjne.

(Fragment wstpu)