Uzyskanie przez Bugari i Rumuni czonkostwa w UE odbyo si “w cieniu” ostatniej, duej fali rozszerzenia w 2004 r. i z reguy traktowane jest jako jego skadnik. Jest w tym duo racji, bowiem Traktat z Nicei przygotowa Uni od strony instytucjonalnej do dziaania w warunkach 27 pastw czonkowskich, a wic uwzgldni równie czonkostwo Bugarii i Rumunii. W tym znaczeniu mówi si o “duym” rozszerzeniu, obejmujcym 12 pastw, które uzyskay czonkostwo w Unii 1 maja 2004 r. (10 pastw) i 1 stycznia 2007 r. (Bugaria i Rumunia). Niemniej jednak z uzyskaniem czonkostwa w UE przez Bugari i Rumuni wie si szereg fundamentalnych kwestii, dotyczcych zarówno spójnoci samej Unii jak i polityki europejskiej Polski.

Powysze kwestie pozwalaj okreli znaczenie problemów analizowanych w prezentowanej ksice z polskiego punktu widzenia. Z jednej strony chodzio o zbadanie moliwego wpywu czonkostwa Bugarii i Rumunii na kontynuacj strategii rozszerzenia i jej model prawno-polityczny. Wpyw “bugarsko-rumuskiego eksperymentu” na przysz strategi rozszerzenia Unii, zwaszcza na moliwo skonkretyzowania “europejskiej perspektywy” dla Ukrainy, Biaorusi, Modowy, Gruzji ..., jest bowiem trudny do ocenienia. Strategia rozszerzenia jest natomiast powizana z jednym ze strategicznych celów polskiej polityki zagranicznej. Z drugiej strony – warunki i okresy derogacyjne, ewentualne wykorzystanie specjalnych klauzul ochronnych – mog mie istotny wpyw na stosunki gospodarcze Polski z Bugari i Rumuni. Na uwadze naley równie mie rozwój europejskiej polityki energetycznej.

Stosownie do powyszych, zasadniczych wyzwa badawczych, ksika obejmuje pi rozdziaów: rozdzia 1 (“Droga Bugarii i Rumunii do czonkostwa w UE”), ukazuje kontekst polityczny, tre ukadów stowarzyszeniowych, ramy procesu dostosowawczego, przebieg negocjacji akcesyjnych i zamknicie pakietu negocjacyjnego; rozdzia 2 (“Proces dostosowawczy Bugarii i Rumunii do wymogów czonkostwa w okresie przedakcesyjnym”), koncentruje si na szczegóowej analizie problemów jakie wystpiy w obu pastwach w dostosowawczym okresie przedakcesyjnym; wywody zawarte w tym rozdziale s o tyle istotne, e najwaniejsze z tych problemów “przeniosy si” nastpnie na pierwsze lata czonkostwa, a ich rozwizanie nastpuje ju w “warunkach” czonkostwa obu pastw w UE; rozdzia 3 (“Charakter prawny i struktura Traktatu o akcesie Bugarii i Rumunii do UE”), zawiera szczegóow analiz prawn i strukturaln Traktatu akcesyjnego dotyczcego Bugarii I Rumunii, zwaszcza w porównaniu z Traktatem dotyczcym akcesu 1 maja 2004 r., przy czym szczególna uwaga zostaa zwrócona na nowe klauzule ochronne; rozdzia 4 (“Warunki przystpienia Bugarii i Rumuni na mocy Traktatu akcesyjnego”), koncentruje si na zakresie i treci okresów przejciowych, zwaszcza za na ich porównaniu z analogicznymi regulacjami zawartymi w Traktacie akcesyjnym 2003/2004 oraz przy uwzgldnieniu ich praktycznego oddziaywania na stosunki gospodarcze obu pastw z pozostaymi pastwami czonkowskimi UE, w tym z Polsk; rozdzia 5 (“Czonkostwo Bugarii i Rumunii w UE a dyskusja nad ‘zdolnoci integracyjn’ Unii”) - podsumowuje wiodcy problem, który przenika pozostae kwestie: na ile akces Bugarii i Rumunii wpynie na tempo i ksztat strategii rozszerzenia Unii, a ujmujc szerzej – na ile wpynie równie na wewntrzn “elastyczno” Unii?

Ksika zawiera – w czci kocowej – wybór dokumentów, który powinien uatwi Czytelnikowi lektur poszczególnych rozdziaów. Wybór obejmuje teksty Traktatu dotyczcego przystpienia Bugarii i Rumunii (tzw. Traktatu akcesyjnego sensu stricto), Aktu dotyczcego warunków przystpienia, który wraz z Traktatem akcesyjnym stanowi tzw. Traktat akcesyjny sensu largo oraz tekst dokumentu politycznego – Aktu kocowego, zawierajcego deklaracje.